مجله سوره سیمرغ

سرمقاله شماره دوم

خدمات متقابل «نهضت» و «روایت»

«چاره‌ای جز «نهضت روایت» برای حراست از نهضت نیست؛ یعنی آزادکردن انرژی مردمی و بسیج‌کردن همه ظرفیت‌های ممکن برای ثبت و نقل تجربه‌های زیسته انقلابی و اکتفانکردن به تولیدات تصدی‌گرایانه مراکز و نهادهای تخصصی.»
کد خبر: ۳۵۰۶۹۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

خلق روایت ملی از خاستگاه بومی در رمان جاده جنگ

بیست هزار فرسنگ در جاده تاریخ

آدم‌ها اولین عنصر یک بوم‌اند. آدم‌های یک بوم هر کدام رنگ‌وبوی خاص خودشان را دارند. رمان‌نویس بومی با آدم‌ها زیست می‌کند و آن‌ها را در همان چارچوبی که هستند می‌فهمد و بازنمایی می‌کند. این آدم‌ها هستند که زیست جهان را می‌سازند و به همه‌چیز رنگ می‌بخشند. این فهم همدلانهٔ آدم‌ها حاصل تعامل و ارتباط است. رمان‌نویسی که در گوشه‌ای خزیده است، جهان آدم‌هایش هم به همان رنگ خواهد بود. انوری در تمام طول مدت ساخت و نگارش رمانش، خودش با این آدم‌ها دم‌خور بوده و زیسته است.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

تحلیل بوم و فرابوم هنر انقلاب با نگاه به نظریه اعتباریات علامه طباطبایی

منطق درون‌زای زیبایی‌شناختی به مثابه بوم هنری جامعه

هنر بوم‌گرایی انقلاب اسلامی، به معنای محدودشدن در مرزهای جغرافیایی و واقعهٔ انقلاب اسلامی نیست. فرم و صورت اثر هنری و مضمون و محتوا باید با زیست‌بوم‌های هنری دیگر تعامل داشته باشد. در این میان، آنچه اهمیت دارد اقتباس با یک منطق درون‌زاست تا این تعامل از جنس تهاجم فرهنگی فاصله بگیرد. برای مقابله با چنین پیشامدی نیاز به کار نظری و تجربه است. هنر، عرصهٔ خلق و تجربه است. ایجاد میدان و زمینه‌هایی با هدف کسب تجربه، برای رفت و برگشت اصالت‌مند میان بوم‌ها، یکی از کارهای بسیار نتیجه‌بخش در راستای ایجاد تعاملی اصولی است.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

نقش مهم تاریخ شفاهی در حوزه فناوری تربیتی و حکمرانی چیست؟

مشاهده و روایت، به‌مثابه فناوری تولید و تربیت

تاریخ شفاهی فقط یک گونه ادبی یا یک روش پژوهشی نیست؛ بلکه یک فناوری تولید محتوا و حکمرانی فرهنگی و هویتی است. این وقتی محقق می‌شود که نیروهای مختلف و نه‌فقط اهالی تاریخ‌نگاری را با این حوزه تولید محتوا درگیر کنیم تا هر کس حوزه تخصصی جدیدی ذیل این جریان راه بیندازد. این، نوعی حرفه‌ای‌گریزیِ هوشمندانه را لازم می‌آورد. یعنی باید مسیرهای کلیشه‌ای برای تربیت هنرمند را بشکنیم که فلان‌چیز را بخوان و ببین و شروع به تولید کن! وقتی مواهب مشاهده و روایت تاریخی را از هنرمند بگیریم، او نه از میدانی انرژی می‌گیرد و نه حرفی برای خلق‌کردن دارد.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

چهل سال تربیت مستمر در گروه سرود مکتب المهدی(عج) گنبد کاووس

از «پدرم یار تفنگه» تا «گروه تواشیح مکتب»

چالش اصلی گروه سرود مکتب المهدی(عج) به‌کارنگرفتن ساز موسیقی در سرود بود؛ مسئله‌ای که برخلاف پیشگامی نسبت به گروه‌های مختلف کشور، حتی گروه سرود آباده، به‌تدریج عامل ضعف آن‌ها تلقی گردید. اما از منظر دیگر، شیوه جمع‌خوانی مکتب المهدی(عج) با فضای خلوت عاطفی و آرمانی، زمینه تأمل و درک عمیق مفاهیم اشعار را فراهم می‌کرد. گویی سکون و فاصله‌گذاری در فضای سرود، نوای خودآگاهی بود که ضرباهنگ اغواکننده و سحرانگیز موسیقی مدرن و سبک زندگی عصر جدید را به‌چالش می‌کشید. شبیه به ابداعی که شهید مرتضی آوینی در «روایت فتح» دنبال می‌کرد.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

مفهوم سینمای بومی در نظر هادی مقدم‌دوست و محمدرضا خردمندان

در جستجوی سینمای سرزمینی

اولین بوم و زادگاه و زیستگاه هنرمند، درون اوست، و بعد به ترتیب خانواده، جامعه، کشور، قاره و کره زمین به‌عنوان جایی که روی آن زندگی می‌کنیم. تمام این‌ها در محصول نهایی که توسط هنرمند خلق می‌شود، تأثیرگذار است. تأثیر فهم و شناختی که هنرمند نسبت به مسائل پیدا کرده، در آثار او هویدا می‌شود. هنرمند صادق ناخواسته بدون توجه به مسائل زیستی و فهم خود از بوم و زادگاه، آن‌ها را در اثر خود به‌کار می‌برد.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

از دیروز تا امروزِ محله‌ای واقعی

فلاح؛ محله شهدا و لوتی‌ها

محله فلاح یا ابوذر از محلات قدیمی و مذهبی تهران به شمار می‌رود. محله‌ای که ابتدا محدوده‌ای با اراضی کشاورزی بوده، اما در طی زمان و با مهاجرت افراد به این منطقه، به آهستگی به جایی برای سکونت تبدیل شده است. بخش زیادی از افرادی که برای سکونت به محله فلاح آمده‌اند، از آذری‌های ترک زبان‌اند. حضور تعداد زیادی از خانواده شهدا و رفت و آمد لوتی‌ها، داش‌مشتی‌ها، پیرغلام‌ها، خیران و... توی کوچه‌پس‌کوچه‌های محله، ابوذر را از سایر مناطق متفاوت کرده است.
کد خبر: ۳۵۰۶۹۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

روایت‌هایی از شهید آیت الله سید محمدعلی آل‌هاشم

امید شاعران شهر

از شعرخوانی بیت رهبری برگشته بودم. بیشتر از همه منتظر بازخورد او بودم. دیدید مثلا آدم یک موفقیتی دارد بی‌تاب می‌شود که بدود و برای پدرش تعریف کند؟ می‌خواستم زودتر به او برسم و بگویم: بفرمایید حاج آقا! شما هوای ما را داشتید ما قد کشیدیم! او زودتر دست به کار شد و در خطبه نماز جمعه شعرم را خواند. رفتم تشکر کنم. زبان باز نکرده گفت: دیدی شعرت را خواندم؟! و خندید...
کد خبر: ۳۵۰۶۸۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۲

طرح همیاران شهید در حوزه هنری لرستان و تبدیل یک تهدید به فرصت

یک استان در هفتصد روایت

چاپ ۷۰۰ نسخه کتاب دربارهٔ شهدای استان لرستان، تعهدی از دوره پیشین بود که حوزه هنری لرستان ناخواسته با آن روبه‌رو شد؛ کار پُرزحمت و زمان‌بری که یا باید تسلیم چرا و چطورها می‌شد یا با مدیریت و ترسیم چگونگی‌ها، رخت پیروزی بر تن آن می‌کرد. حوزه هنری لرستان برای تحقق این وعده مسیرهای متفاوتی را طراحی کرد و به سراغ استفاده از ظرفیت‌های مردمی رفت. با استفاده از این توانمندی و تربیت نویسنده، در مدت زمان کوتاهی روایت‌های زیادی به ثبت رسید.
کد خبر: ۳۵۰۶۷۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۹

سرمقاله شماره ۳و۴

در اهمیت رأی و رؤیت و رؤیا

هنرمندی که از صفای باطن و درد معنوی و از خالص‌سازی و توحید در نظر و عمل، بی‌بهره است، هنرمند نیست. چنین کسی هم اسیر تارعنکبوت رؤیاهای بی‌مایهٔ خود است، هم در رؤیت حقایق بیرونی نابیناست و هم از رأی صحیح محروم است. زیرا حب و بغض و خوف و رجای هر کس، چشم‌بند مشاهدات اوست. و در مقابل، هنرمندان اهل حق و حقیقت، هر چقدر مجاهدت بیشتری در باطن و ظاهر داشته باشند، به خلاقیت‌های بهتری دست خواهند زد.
کد خبر: ۳۵۰۶۷۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۹

نسبت روایت با مخاطب و کلان‌روایت چیست؟

این نهضتِ «ثبت و تدوین» است، نه «روایت»!

یکی از سردرگمی‌های فعلی در جریان انتشار خاطرات شهدا نداشتن تصمیم و طراحی اولیهٔ درست برای روایت راهبردی و معنادار این خاطرات است. با این سردرگمی، گنجینهٔ غنی تاریخی ما نیز هیچ‌گاه درست فرآوری نخواهد شد؛ نه آرمانی را محقق می‌کند و نه در هاضمهٔ مردم و زمانه می‌گنجد.
کد خبر: ۳۵۰۶۷۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۹

نگاهی به رویکرد و تجربهٔ جلال آل‌احمد در بوم‌نگاری

از مردم به بوم، از بوم به امام

هنرمندان بسیاری مفهوم بوم را محور اصلی فعالیت‌های هنری خود قرار داده‌اند که جلال آل احمد یکی از آن‌هاست. البته تنها چیزی که جلال در آن سال‌ها دربارهٔ آن اطمینان داشت، مبارزه با رژیم پهلوی بود و به همین دلیل بود که دغدغهٔ بوم پیدا کرد. او فهمیده بود باید با پهلوی مبارزه کند و داشتن برنامه‌ای ذهنی و فکری برای چنین مبارزه‌ای ضروری است.
کد خبر: ۳۵۰۶۷۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۹

درآمدی بر ادبیات مادرانهٔ دفاع مقدس با نگاهی به کتاب تنها گریه کن

حماسهٔ زیبا؛ فرماندهی یک خانه-پایگاه

توقف در «خاص‌گرایی» یکی از آسیب‌های روایت تاریخ و ادبیات انقلاب اسلامی بوده است، به‌خصوص در حوزهٔ روایت بانوان و زنان قهرمان. تو حتماً باید زنی تحصیل‌کرده، زبان‌بلد و از دانشجویان تسخیرکنندهٔ سفارت آمریکا باشی تا ماجرای زندگی‌ات روایت شود یا مثلاً زنی چریک، زندان‌رفته و فرماندهٔ سپاه یک استان. پس آن میلیون‌ها زن معمولی را که به فرمان امام(ره) به خیابان‌ها آمدند، چه کسی روایت می‌کند؟ تنها گریه کن از این جنبه اثری است که کلیشهٔ ادبیات ساختاری و سازمانی را در حوزهٔ انقلاب اسلامی می‌شکند.
کد خبر: ۳۵۰۶۷۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۸

درباره نماهنگ «اسطوره» خراسان رضوی

در جستجوی شمایل بومی قهرمان

ادبیات ملی و مشخصاً ادبیات حماسی یک تکنیک رسانه‌ای و ظاهرسازی نیست، بلکه در حقیقت، امر انقلاب اسلامی نتیجهٔ فرهنگ حماسی در ایران است. در واقع، اگر در طول تاریخ ایران فردوسی، ادبیات حماسی، فرهنگ حماسی و فرهنگ جوانمردی وجود نداشت، اصلاً پدیدهٔ انقلاب به‌وجود نمی‌آمد! در سایر کشورها هم تشیع وجود دارد؛ مثلاً در عراق که به‌نوعی پایتخت تشیع است. ولی حماسهٔ ملی به‌عنوان امری که در فرهنگ ایران وجود دارد و بخشی از ویژگی مهم ایران است، در تشیع عراق وجود ندارد. در کشورهای خلیج هم وجود ندارد. حتی فضای ایجادشده در لبنان هم تحت‌تأثیر تشیع ایرانی است.
کد خبر: ۳۵۰۶۶۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۸

تام مور چگونه با استفاده از هنر بومی به فرم انیمیشنی خود می‌رسد؟

ذوق هنر ایرلندی در خدمت انیمیشن

با خلاقیت و برقراری نسبت عمیق با سنت‌های موجود می‌شود تغییرات بسیاری در آنچه پیش چشم مخاطب به نمایش درمی‌آید، به‌وجود آورد. تغییراتی که به‌واسطهٔ داشتن نسبت با جان مخاطب ایرانی بر آن می‌نشیند و به‌دلیل بدیع‌بودن و ایجاد فضای جدید چشمان مخاطب جهانی را به خود جلب می‌کند. یکی از مثال‌های موفق چنین عملی در سطح جهانی تام (توماس) مور، انیمیشن‌ساز ایرلندی است.
کد خبر: ۳۵۰۶۶۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۸

نگاهی دیگر به کتاب‌فیلمِ «آپاراتچی» و کمپانی فیلم‌سازی آقاجلیل و دوستان

آپاراتچی؛ سینمای «سینمای انقلاب»

در سال‌های پس از انقلاب عمدتاً سه جریان سینمایی داشته‌ایم: سینمای رسمی و سازمانی، سینمای روشنفکری و سینمای مردمی انقلاب. چهرۀ منافق و دوروی این سه گفتمان، جریان سینمای روشنفکری بوده است که نمازش را در سازمان‌های فرهنگی جمهوری اسلامی می‌خواند و شامش را در سفارت‌خانه‌های غربی می‌خورد و با صدایی گوش‌خراش سینمای مردمی را متهم به دولتی و حکومتی بودن می‌کند! ساختارهای رسمی هم منفعلانه تدارکات‌چی این سینمای ضدملی بوده است و در این میان بیشترین ضربه را سینمای همیشه مستضعف مردمی خورده است.
کد خبر: ۳۵۰۶۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۸

موشن | شماره پنجم سوره سیمرغ

کد خبر: ۳۵۰۳۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۵

سرمقاله شماره پنجم سوره سیمرغ

ایران به روایت آرمان

روایت ما از ایران می‌تواند نه از جنس «خودکم‌بینی» باشد و نه «خودبرتربینی»، بلکه از سر «خودشناسی» باشد. رشد ملت و امت نیز چون رشد انسانی است که نیازمند است حسن و عیب خود را بشناسد و گذر خود به صراط مستقیم الهی را از نقطه‌ای که هست شروع کند و متوکلانه اولاً دست به زانوی معرفت و کوشش و تقوای خود –و نه دیگران- بگذارد.
کد خبر: ۳۵۰۳۷۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۵

درباره فیلم «آپاراتچی» و کشمکش آن با دو نیروی رقیب

فیلم ما

آپاراتچی، نه‌فقط فیلمی برآمده از اتمسفر انقلاب اسلامی است که فیلمی دربارهٔ سینمای انقلاب اسلامی است. سینمایی که در برابر جریان تجددی شبه‌روشنفکر و جریان تحجری شبه‌دینی قرار می‌گیرد و کشمکش سینمای مردمی انقلاب را در برابر دو نیروی رقیب روایت می‌کند.
کد خبر: ۳۵۰۳۷۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۰۵