«سیمرغ» آن گونه که عطار نیشابوری در منظومه‌ی داستانی «منطق الطیر» به تصویر می‌کشد، مقصودِ سفر سی مرغ سالک است که در نهایت سیمرغ را در جمعیت خود متجلی می‌بینند. نمادی از وحدت درعین کثرت و کثرت درعین وحدت.

هنرمندی که از صفای باطن و درد معنوی و از خالص‌سازی و توحید در نظر و عمل، بی‌بهره است، هنرمند نیست. چنین کسی هم اسیر تارعنکبوت رؤیاهای بی‌مایهٔ خود است، هم در رؤیت حقایق بیرونی نابیناست و هم از رأی صحیح محروم است. زیرا حب و بغض و خوف و رجای هر کس، چشم‌بند مشاهدات اوست. و در مقابل، هنرمندان اهل حق و حقیقت، هر چقدر مجاهدت بیشتری در باطن و ظاهر داشته باشند، به خلاقیت‌های بهتری دست خواهند زد.

روایت ما از ایران می‌تواند نه از جنس «خودکم‌بینی» باشد و نه «خودبرتربینی»، بلکه از سر «خودشناسی» باشد. رشد ملت و امت نیز چون رشد انسانی است که نیازمند است حسن و عیب خود را بشناسد و گذر خود به صراط مستقیم الهی را از نقطه‌ای که هست شروع کند و متوکلانه اولاً دست به زانوی معرفت و کوشش و تقوای خود –و نه دیگران- بگذارد.